Böhm psychobiografische zorg

In de Böhm zorgmethodiek is biografische kennis essentieel om écht tot zorg op maat te komen. Het model leert zorgverleners om per bewoner een heldere analyse te maken van hun behoeften en om daarop de activiteiten, de zorg en de omgeving aan te passen. Die behoeften zijn voor een belangrijk deel gebaseerd op iemands verleden, waarin de persoonlijkheid is ontwikkeld.

De methodiek hecht veel belang aan het in kaart brengen van iemands persoonlijke en emotionele verleden: de psychobiografie. Chronologische data en feiten zijn hier minder van belang. Elke bewoner krijgt zo’n psychobiografie. Het document groeit en evolueert met de tijd en vormt de basis voor de analyse van de behoeften en normaliteit van de cliënt. Het helpt bij het ontdekken van wat bewoners echt nodig hebben om zich thuis te kunnen voelen. Ook bij opvallend of ‘storend’ gedrag is de psychobiografie een belangrijke bron om het gedrag te helpen verklaren.

‘Copings’ zijn een belangrijk onderdeel in iemands psychobiografie. Het gaat om de wijze waarop iemand geleerd heeft om met veranderende situaties, problemen of tegenslagen om te gaan en over hoe hij/zij daarop reageert. Het werken met dat soort ‘copings' is een absolute voorwaarde om bij een verhuis naar een woonzorgcentrum te voorkomen dat mensen snel achteruit gaan.

Ieder mens ontwikkelt een persoonlijke levensstijl, gevormd door zijn opvoeding, cultuur en ervaringen. Vanuit die levensstijl vorm je jezelf een beeld over wat 'normaal omgaan met elkaar en normaal handelen' is. Volgens Böhm vallen mensen in stadia van dementie terug in hun eigen 'normaliteit' van vroeger (doorgaans uit de eerste 25 à 30 levensjaren). De mens in dementie kan zich niet meer in onze normaliteit verplaatsen, dus moeten wij ons in zijn of haar normaliteit begeven en meebewegen in hun niveau. Zorgverleners en bewoners moeten zich in dezelfde normaliteit bevinden, anders kan er volgens de logica van het model niet goed worden gecommuniceerd. Dit betekent praktisch dat zorgverleners zich begeven in die tijd en normaliteit waarin de bewoner zich bevindt en dat er niet wordt getracht om het andersom af te dwingen. De beleefde leefwereld van elke bewoner is het streefdoel en startpunt.

Ouder worden gaat vaak gepaard met achteruitgang. Een ‘mens in achteruitgang’ vervalt volgens Böhm dan psychisch in een 'omgekeerde ontwikkeling'. In de methodiek is deze ontwikkeling te onderscheiden in zeven niveaus, aangeduid als 'bereikbaarheidsniveaus' of 'interactieniveaus'. Door precies te meten in welke fase de mens zich bevindt, zouden we beter in staat zijn om die mens te begrijpen, met hem of haar te communiceren, verdere achteruitgang tegen te gaan en reactiverend te kunnen stimuleren.