In woonzorgcentra wordt dat gemis opgevuld door massaal met elkaar aan de lijn te hangen. Nooit eerder werd er zoveel gebeld, maar na al die weken drogen ook die gesprekjes stilaan op. Hoe houden we telefoongesprekken fris en boeiend als elke dag er eigenlijk een beetje hetzelfde uitziet? Hoe zorgen we ervoor dat we de fysieke afstand op creatieve manieren kunnen overbruggen? We spraken met Maite Mallentjer, levenslooppsycholoog en auteur van het boek ‘A Sense of Home’.

Duiken in het verleden

Tijdens de lockdown bleef Maite telefonisch in contact met haar grootmoeder. Maar na een maand leken ze stilaan door de gespreksstof heen. Maite kwam dan ook met een nieuw idee op de proppen: samen zouden ze het levensverhaal van grootmoeder Lisette in kaart brengen. 

Elk telefoongesprek draaide om één centrale vraag, die de ruggengraat van het gesprek vormde. “Dat zorgt niet alleen voor heel leuke gesprekken, ik leer ook nog altijd dingen bij die ik vooraf niet over haar wist. En je kan het ook delen met andere familieleden: zo ging mijn tante met de fiets foto’s nemen van het ouderlijke huis van mijn grootmoeder, die we dan bij haar verhalen kunnen voegen.”

Verborgen krachten aanboren

Samen herinneringen oprakelen zorgt niet alleen voor een gesprek dat blijft nazinderen, het heeft ook een duidelijke psychologische impact. Dit gebeurt vooral als er naast een opsomming van de feiten ook naar de beleving wordt gepolst. Wat is er zoal gebeurd, en vooral, wat voelde je daarbij? “Die emotionele toets maakt het proces zoveel rijker,” zegt Maite. “Wat het resultaat is, maakt niet zoveel uit. De weg ernaartoe wordt het belangrijkste.”

Die emoties naar de oppervlakte halen is niet altijd makkelijk, maar het kan heel positieve gevolgen hebben. Voor Lisette, Maite’s grootmoeder, schuilt er in haar verleden een duidelijke houvast die haar tijdens deze bizarre periode moed kan geven. Lang geleden zorgde ze namelijk zelf voor haar schoonouders die besmet waren met de Spaanse Griep, en later overwon ze ook zelf de ziekte. De veerkracht en wilskracht die er toen voor zorgden dat Lisette er weer bovenop kwam zijn nog steeds deel van haar karakter, en die kwaliteiten komen nu opnieuw goed van pas.

Een emotionele toets maakt het proces zoveel rijker. Wat het resultaat is, maakt niet zoveel uit. De weg ernaartoe wordt het belangrijkste.”

De brokken lijmen

Samen een levensverhaal in elkaar puzzelen zorgt ervoor dat verschillende brokjes herinnering weer een mooi geheel vormen. “Dat zorgt voor een gevoel van controle, de indruk de touwtjes weer in handen te krijgen. En dat werkt ontzettend identiteitsversterkend.”Je leert elkaar dus niet alleen beter kennen, je zorgt er ook voor dat ouderen beter gewapend zijn om met moeilijke omstandigheden om te gaan. 

“Je kan dit proces ook delen met andere familieleden: zo ging mijn tante met de fiets foto’s nemen van het ouderlijke huis van mijn grootmoeder, die we dan bij haar verhalen kunnen voegen.”

Checklist: tips om samen de isolatie door te komen

• Gebruik de Soulcenter-vragen als leidraad om diepere en bijzondere gesprekken te voeren. Een specifiek onderwerp hebben zorgt ervoor dat je gerichtere vragen kan stellen. Zo leer je elkaar nog beter kennen!
  
  
• Vraag niet alleen naar de feiten, maar ook naar de emoties die erachter schuil gingen. De persoonlijke beleving geeft het verhaal een extra laagje diepgang.
  
  
• Benieuwd hoe woonzorgcentra extra kunnen inzetten op het thuisgevoel? Maite Mallentjer’s boek  ‘A Sense of Home’ biedt  met een stevige theoretische onderbouw, tal van inspirerende quotes en praktijkcases een praktisch kader om dit waar te maken in elk WZC. Een must-read!

Zelf zin om in het verleden van een familielid te gaan graven? Ga hier zelf aan de slag! Werk je in een woonzorgcentrum? Nodig families dan gerust uit om samen te focussen op wat echt belangrijk is voor de bewoner.